18 Set A viga e a palla
En termos xerais, podo dicir que o noso enfermar psicoemocional é mal comprendido, mal tratado e mal mirado polos doentes, os profesionais e a xente, amplamente considerados. Ignorancia, soberbia e covardía fan que así sexan as cousas. Pura cegueira óntica revestida de variadas, ás veces mesmo eruditas, xustificacións. Falta de recoñecemento, en definitiva.
Os tratamentos limítanse, maioritariamente, ao sintomático. Algo así como tratar un flemón só con analxésicos: pode ocorrer que o flemón convértase nun absceso, o absceso produza unha sepsis e conduza á morte.
O tratamento sintomático do conflito existencial, conduce, con notable frecuencia, á morte emocional do individuo. A falta de Amor a Se mesmo é o analxésico contra a dor emocional. O sufrimento e a queixa, os signos de putrefacción do cadáver dun Ser.
A través do sufrimento contaminamos ás persoas que, probablemente, quérennos e escorrentámolas (será que buscamos o desamor en lugar do amor, rexeitamento en lugar de aceptación?). A queixa, a sedución, permítenos pedir sen pedir, e agredir sen agredir: vivir sen riscos, sen mostrarnos primeiro nós (será que só queremos que queiran, a quen nós queremos que queiran e non a quen son?). E coa culpa reciclamos todo o proceso, (será que temos que darnos algún motivo para sufrir e queixarnos?). Podemos pasarnos boa parte da nosa vida sufrindo e facendo sufrir; envorcados no polo do displacer somos xeradores de mal vivir.
Isto é sadomasoquismo puro e duro, sen teoría ningunha: A dificultade que temos para xerar, sentir e vivir o pracer, e a pouca tolerancia cara ao feliz vivir do próximo.
Tentamos buscar algún responsable do que a nós ocórrenos: o pai, a nai, o traballo, a parella ou a amante, ou todos, por que non; máis xenericamente, a sociedade. A
enfermidade, obviamente, é a pertinaz responsable do noso mal vivir. Ineficaz, non é certo? Mentres que eu como individuo nin me responsabilizo de min, nin da miña enfermidade; e podo non facelo grazas a que, probablemente, perdería a miña condición individual de liberdade.
E todo porque, dalgún modo, supuxemos que é a mellor maneira de evitarnos un mal maior: que nos deixen de querer, deixarnos de querer a nós mesmos; provocamos, así, o que tememos. Pura, grandiosa e temida, fantasía infantil, carroña dolorosa, cronificada como un flemón calcificado no centro do corazón, que se transmite de xeración en xeración, “a neurose orixinal”, como un xene dominante na herdanza emocional occidental, facendo profecía o do “val de bágoas”. Unha parte negativa da nosa tradición judeocristiana, que co correr do tempo borrou, difuminado ou terxiversado o sensorialmente pracenteiro, introducindo o medo na raíz da vida. Puxo difícil a realización da nosa natural inclinación ao pracer e evitación do displacer, quitoulle o abono á terra, ha desertizado a nosa alma: ha pervertido o instinto de vida.
O síntoma e a enfermidade son o noso salvavidas, eles avísannos, en instancia urxente, de que imos errados no noso vivir, que partimos dun punto de vista errado e seguimos un camiño errado que, en boa parte, hai que desandar e volver andar. Inevitablemente hai que partir dun punto de vista correcto para atopar o tesouro da saúde, isto sábeo calquera pirata. Pero en lugar de tentar comprender e coñecer o noso mapa do tesouro, dedicámonos a patalear como nenos mal criados e caprichosos. Facemos oídos xordos a estes aliados que nos están dicindo: “levántache e anda”, ve á vida, móveche, toma a acción de ti e devólvelle á vida o que a vida che ha dado xenerosamente; se home, se muller, SE HUMANO.
Facémonos trampa tentado buscar un atallo que, xeralmente, conduce ao “canellón das cacas”. Pedimos a berros que nos extirpen o noso síntoma, coma se dunha moa tratásese, que encapsulen a nosa enfermidade, que nos fagan un tratamento sen problemas. Pastillita máxica de cada día, dánola hoxe; como un bebe dependente e indefenso abrimos a boca á teta que non cesa de manar anestesia.
Queremos saúde, pero parécenos excesivo o esforzo necesario para saber onde está e ir a por ela. Saúde non só é a ausencia de enfermidade, Saúde é a presenza do vivir con pracer, con gozo. De vivir creativamente nosas vidas, de “inventar o noso propio pecado e morrer do noso propio veleno”. Escondidos tras o síntoma, contra o que simulamos loitar, pero en realidade mantemos, metidos no berce da enfermidade, pasa a vida por nós e nin a cheiramos. Así transiximos co que transiximos e toleramos o intolerable, ata que nos enganen: onde vai Vicente, onde vai a xente.
Dá igual, escondámonos onde nos escondamos, tras o síntoma, a enfermidade, bátaa branca, a mesa do despacho ou o libro daquel que soubo tanto e que, por suposto, ten a verdade. Dá igual, cada un en particular é responsable da súa vida e dos seus actos, e a vida pasaranos factura polo que non usásemos, polo que non lle devolveramos, aínda que só sexa porque non é de bo gusto desprezar un agasallo, ou devolver en mal estado o que se nos prestou.
Sabio non vén de saber, senón de coñecer; e coñecer non é só unha función do cerebro, senón a experiencia de Ser.
Vale a pena exporse, como de nenos, “que quero SER cando sexa MAIOR”, e xogarlla por iso, aínda con medo. Vale a pena exporse que facemos cos que están connosco e cos que veñen pedir axuda, e como xogamos este xogo, porque, aínda sen querelo ser, somos responsables de nós mesmos, inevitablemente. A cousa é así, non hai máis lei que a Lei da Vida: Vida a cambio de responsabilidade, non @gratuitamente. Vale a pena coñecela. Vale a pena amala, gozala e preñala. Vale a pena crear vida. Vale a pena estar presente.
— Juanjo Albert